Joga – co to?
Termin joga na stałe zagościł już w świadomości Zachodu. Chyba nie ma osoby, która, by nie słyszała o jakiejś jej odmianie. Ale czym tak na prawdę jest joga? Poniżej prezentujemy zbiór definicji, który najlepiej przedstawia szerokie pojęcie jogi.
- Słowo „joga” służy w ogóle do określania wszelkiej techniki ascezy i wszelkiej metody medytacji.
- Joga, którą praktykował Budda i jego współcześni, potrafiła doskonale obejść się bez „koncentracji na Bogu”.
- Praktyka jogi oznacza wyrzeczenie się kondycji ludzkiej.
Joga (sanskryt योग) – jeden z sześciu ortodoksyjnych (tzn. uznających autorytet Wed) systemów filozofii indyjskiej, zajmujący się wszelkimi związkami pomiędzy ciałem i umysłem. Poprzez odpowiedni trening ciała (w tym ascezę), dyscyplinę duchową (medytację) i przestrzeganie zasad etycznych joga deklaruje możliwość rozpoznania przez praktykującego natury rzeczywistości. W ujęciu religijnym prowadzić ma to do przezwyciężenia prawa karmana i wyzwolenia z kręgu wcieleń (sansara).
Techniki jogiczne poza hinduizmem zostały zaadoptowane przez niektóre religie dharmiczne, takie jak na przykład buddyzm i dźinizm.
W celu zniesienia uciążliwości związanych z intensywną praktyką (np. długotrwała medytacja) znacznie rozwinęła się jedna z jej gałęzi zwana hathajogą, w świecie zachodnim utożsamiana z zestawem ćwiczeń fizycznych i umysłowych, uprawianych głównie dla zdrowia.
1. «jeden z najstarszych indyjskich systemów filozoficznych, polegający na dążeniu poprzez ekstazę i kontemplację do doskonałości duchowej»
2. «system ćwiczeń ułatwiających wyzwolenie duchowe»
3. «gimnastyka polegająca na ćwiczeniach oddechowych i przybieraniu określonych pozycji ciała»
Precyzyjniej?
Cztery zespolone pojęcia podstawowe, cztery ,,idee-siły” wprowadzają nas od razu w istotę duchowości indyjskiej: karman (karman), maja (rriâyâ), nirwana (nirvana) i joga (yoga). Można napisać zwartą historię myśli indyjskiej, wychodząc od któregokolwiek z tych podstawowych pojęć: z całą pewnością dojdzie się i do trzech pozostałych. Używając terminologii filozoficznej Zachodu można by rzec, iż od epoki powedyjskiej Indie przede wszystkim starały się zrozumieć: 1. prawo przyczynowości powszechnej, które łączy człowieka z kosmosem i skazuje go na nieskończoną wędrówkę — prawo karmana; 2. tajemniczy proces, który sprawia, że kosmos powstaje i trwa, a przez to umożliwia „wieczny powrót” bytów — to maja, złuda kosmiczna, którą człowiek podtrzymuje (co gorsza: ceni) dopóty, dopóki zaślepia go niewiedza (avidyâ); 3. rzeczywistość absolutną „umieszczoną” gdzieś poza rozsnutą przez maję iluzją kosmiczną i poza uwarunkowanym przez karmana doświadczeniem ludzkim — czysty byt, absolut, jakkolwiek by się go jeszcze nazwało: jaźnią („ja”, atman), brahmanem, tym, co nieuwarunkowane, transcendentne, nieśmiertelne, niezniszczalne, nirwaną itd.; wreszcie 4. środki osiągnięcia bytu, techniki umożliwiające uzyskanie wyzwolenia (moksa, mukti); suma tych środków stanowi, właściwie mówiąc, jogę. Można stąd zrozumieć, jak się dla myśli indyjskiej przedstawia podstawowy problem wszelkiej filozofii — poszukiwanie prawdy. Dla myśli indyjskiej prawda nie stanowi wartości sama przez się; staje się ona wartością dzięki swej funkcji soteriologicznej, gdyż znajomość prawdy pomaga człowiekowi się wyzwolić. Najwyższym celem mędrca indyjskiego jest nie posiadanie prawdy, a wyzwolenie, zdobycie wolności absolutnej. Ofiary, jakie filozof europejski gotów jest ponieść dla zdobycia prawdy i dla niej samej — ofiarę z wiary religijnej, ambicji światowych, majątku, wolności osobistej, a nawet życia — mędrzec indyjski poniósłby jedynie dla zdobycia wolności. „Wyzwolić” się to przejść na inny plan egzystencji, to zbliżyć się do innego sposobu bytowania, transcendentnego wobec kondycji ludzkiej. Dla Hindusa świadomość metafizyczna nie tylko wyraża się w terminach zerwanie i śmierć („zrywając” z kondycją ludzką, „umiera” się dla wszystkiego, co ludzkie), lecz nieuchronnie pociąga za sobą skutki natury mistycznej: odrodzenie do sposobu bytowania nieuwarunkowanego. To właśnie jest wyzwolenie, wolność absolutna.
Źródło: „Joga. Nieśmiertelność i wolność” Mircea Eliade
Więcej o naszych joginach i joginkach, dowiesz się na stronie „O Nas”
